Nguyên nhân gây táo bón và cách phòng ngừa, điều trị táo bón

1.   Táo bón là gì?

Táo bón là một vấn đề tiêu hóa thông thường. Những người bị táo bón thường ít đi tiêu, phân cứng hoặc căng thẳng trong quá trình đi tiêu. Tần số coi là bình thường cho đi tiêu rất khác nhau, tuy nhiên nhìn chung có thể bạn đang bị táo bón nếu trong 1 tuần đi ít hơn 3 lần và đi phân cứng, khô.

Hầu hết các trường hợp táo bón là tạm thời. Bạn chỉ cần thay đổi lối sống đơn giản như tập thể dục nhiều hơn và ăn một chế độ ăn uống nhiều chất xơ là có thể khắc phục được chứng táo bón. Hoặc bạn cũng có thể điều trị táo bón bằng thuốc nhuận tràng có bán tại các nhà thuốc không cần toa.

2.   Các triệu chứng của táo bón

Không đi tiêu mỗi ngày không có nghĩa là đang táo bón. Tuy nhiên bạn có thể bị táo bón, nếu bạn gặp 1 số triệu chứng sau đây:

- Đi tiêu ít hơn 3 lần trong 1 tuần

- Phân cứng

- Khó đi tiêu

Mặc dù táo bón có thể bị khó chịu nhưng thường không nghiêm trọng và thường là táo bón tạm thời. Tuy nhiên, táo bón kinh niên có thể dẫn đến biến chứng, do đó nếu các triệu chứng nghiêm trọng và kéo dài hơn 3 tuần, bạn cần phải đi khám bác sĩ. Một số triệu chứng nghiêm trọng hơn như:

- Không đi tiêu xảy ra hơn ba ngày, mặc dù đã khắc phục thay đổi trong chế độ ăn uống và tập thể dục

- Đau bụng dữ dội

- Máu trong phân

- Táo bón sau tiêu chảy

- Đau trực tràng

- Phân nhỏ giống như bút chì

3.   Nguyên nhân gây táo bón

Các sản phẩm chất thải của tiêu hóa (phân) qua đường ruột  bằng cách co thắt cơ bắp. Trong ruột già (đại tràng), hầu hết nước và muối trong hỗn hợp chất thải này được hấp thụ lại bởi vì nó cần thiết cho nhiều chức năng cơ thể. Tuy nhiên, khi ruột hấp thụ nước quá nhiều, hoặc nếu cơn co thắt của ruột kết là chậm, phân trở nên cứng và khô và đi qua ruột già quá chậm. Đây là nguyên nhân gốc rễ của táo bón.

Một số yếu tố có thể gây ra suy giảm đường ruột dẫn đến táo bón, bao gồm:

- Cơ thể không đủ lượng nước, mất nước

- Không đủ chất xơ trong chế độ ăn.

- Không lưu ý thói quen đi tiêu hoặc nhịn đi tiêu

- Thiếu hoạt động thể chất

- Hội chứng ruột kích thích- Thường xuyên sử dụng hoặc lạm dụng thuốc nhuận tràng

- Vấn đề với đại tràng và trực tràng, chẳng hạn như tắc nghẽn đường ruột hoặc có túi thừa

- Một số thuốc, bao gồm các thuốc giảm đau, thuốc lợi tiểu và những người sử dụng để điều trị bệnh Parkinson, huyết áp cao và trầm cảm

- Rối loạn nội tiết, chẳng hạn như tuyến giáp kém hoạt động

- Vết nứt hậu môn và trĩ mà có thể kích thích co thắt cơ thắt hậu môn

- Mất muối qua nôn mửa hoặc tiêu chảy

- Bị thương tủy sống, mà có thể ảnh hưởng đến dây thần kinh dẫn đến ruột

Một số đối tượng có khả năng mắc táo bón cao:

- Người lớn tuổi

- Người lười vận động, di chuyển

- Người ngủ ít

- Ăn uống thiếu chất xơ

- Không uống đủ nước

- Người thường xuyên dùng thuốc như thuốc an thần, ma úy, một số thuốc giảm huyết áp…

- Người đang trải qua hóa trị

- Phụ nữ thường bị táo bón nhiều hơn nam giới; trẻ em thường bị táo bón nhiều hơn người lớn

- Phụ nữ mang thai có thể bị táo bón do thay đổi nội tiết tố. Hoặc do áp lực về đường ruột từ tử cung mở rộng nên gây ra táo bón

4.    Điều trị táo bón

Trong hầu hết trường hợp, thay đổi đơn giản trong chế độ ăn uống và lối sống sẽ giúp giảm triệu chứng và hết táo bón. Sau đây là một số lưu ý cần hay đổi trong chế độ ăn uống và lối sống để để điều trị táo bón:

- Một chế độ ăn nhiều chất xơ: Chọn các thực phẩm chứa nhiều chất xơ như các loại đậu, ngũ cốc và hoa quả tươi và rau. Một chế độ ăn uống với ít nhất 20 - 35 gam chất xơ mỗi ngày sẽ giúp hình thức phân mềm mại và giúp giảm khí đầy hơi. Đồng thời hạn chế ăn các loại thực phẩm có ít hoặc không có chất xơ, thực phẩm có nhiều chất béo như pho mát, thực phẩm chế biến sẵn…

- Thường xuyên tập thể dục: Tham gia vào tập thể dục thường xuyên như đi bộ, đạp xe hay bơi lội để giúp kích thích chức năng đường ruột. Ít nhất 30 phút tập thể dục hầu hết các ngày trong tuần được khuyến khích.

- Cung cấp đầy đủ lượng nước cho cơ thể: Uống thật nhiều nước và các chất lỏng khác sẽ giúp làm mềm phân. Hạn chế uống cà phê vì uống nhiều cà phê có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của táo bón bằng cách gây mất nước.

- Dành thời gian để đi tiêu: Dành đủ thời gian để cho phép yên tĩnh vào nhà vệ sinh, không nên nhịn đi tiêu

- Thuốc nhuận tràng: Nếu cảm thấy khó chịu và tình hình tồi tệ hơn bạn có thể tìm đến các loại thuốc nhuận tràng không cần kê toa. Phương sách này nên được xem xét như 1 phương án cuối cùng vì nếu lạm dụng sẽ trở nên nghiện và phụ thuộc vào các loại thuốc này.

- Massage: Massage bằng cách thao tác xoa bóp vào vùng bụng có thể giúp thư giãn các cơ bắp có hỗ trợ bàng quang và ruột và giúp thúc đẩy hoạt động ruột.

- Sử dụng một số loại dược phẩm sung chất xơ: như sản phẩm TralyInulin